Czy zdarza ci się wracać po pracy do domu przetwarzając po raz kolejny wszystko, co się wydarzyło – każde twoje słowo, zachowanie, myśli, których znów nie potrafiłeś wyartykułować mimo tego, że w oczywisty sposób byłyby trafne i adekwatne do sytuacji? I masz wyrzuty do samego siebie, że brakuje ci odwagi, wy wyrazić własne zdanie, pokazać innym, ze z tobą też trzeba się liczyć i że możesz zaproponować coś rozsądnego, z poszanowaniem wszystkich osób, których dotyczyłaby owa sugestia? Jeśli tak właśnie jest, musisz przyjąć do wiadomości, że asertywność w pracy to twoja słaba strona. Czas to zmienić.

Asertywność w pracy – musisz nauczyć się mówić „nie”

Osoby, które są z natury małomówne, nieśmiałe, wycofane i mają introwertyczne usposobienie, najczęściej przeżywają wewnętrzne rozterki spowodowane wykorzystywaniem ich przez innych. Jeśli do tego są to najlepsi specjaliści, posiadający dużą wiedzę, bardzo obowiązkowi i skrupulatni w działaniu, nigdy nikogo nie zawiedli i zawsze uznaje się ich za wzór do naśladowania – tym bardziej zapędzają się w kozi róg.

Będąc częścią większego zespołu, trzeba nauczyć się z nim komunikować, lecz nie tylko na zasadzie: „dobrze, zrobię to”, „jasne, nie ma problemu, mogę cię znów zastąpić”, czy „ok, ja wezmę te dodatkowe papiery, zrobię to najlepiej”. W ten sposób tylko utwierdzasz współpracowników w przekonaniu, że za każdym razem, gdy zajdzie taka potrzeba albo coś się komuś nie powiedzie, ty weźmiesz na siebie odpowiedzialność i zrobisz wszystko, by wyprostować sytuację. Hola! Nie na tym polega praca w zespole – każdy musi liczyć się z konsekwencjami własnych czynów, a ty nie jesteś przecież zbawcą całego świata.

Na czym polega asertywność w pracy

Każdy pracownik bez względu na staż pracy, powinien być traktowany na równych prawach z innymi. Wykorzystywanie młodszych do „brudnej roboty”, obecne jest niestety w każdym miejscu pracy. Możesz z tym jednak skutecznie walczyć, wykazując się właśnie asertywnością i rozwagą w nawiązywaniu relacji z innymi.

Przyjmij zatem, że asertywność w pracy to przede wszystkim umiejętność mówienia wprost o tym, co się myśli, dbania o własne dobro i szacunek innych względem nas samych, z poszanowaniem ich praw, prywatności i dobrego imienia. Postawa asertywna to taka, której obce jest poczucie winy, wstydu, zażenowania, czy wyrzuty sumienia z powodu wyrażonego zdania. To przede wszystkim poszanowanie własnego miejsca wśród innych, uznania siebie jako równie dobrego, efektywnego i wspomagającego budowanie pozytywnego wizerunku firmy. Naucz się najpierw szanować samego siebie i własne potrzeby, a z pewnością będzie ci w życiu łatwiej – nie tylko w środowisku pracy. Zapamiętaj:

1. Asertywność w pracy polega na tym, by potrafić wyznaczyć sobie granice i skłonić innych do respektowania twoich praw. Ludzie, którzy z tobą współpracują, powinni wiedzieć, że muszą traktować ciebie na równych prawach – jak równego sobie. Walcz o to!
2. Jeśli boisz się odmówić, wyrazić swoje stanowisko, jasno i otwarcie powiedzieć o swoich odczuciach i tym, co sądzisz odnośnie różnych rzeczy, nigdy się nie przełamiesz, a twoja rola w firmie traktowana będzie jako bezpieczne wyjście awaryjne. Jak coś się nie powiedzie, to wiadomo do kogo się zwrócić. Powiedz wreszcie „stop”.
3. Nie pozwól się wykorzystywać – nowi pracownicy z reguły traktowani są dość pobłażliwie przez starszych kolegów. Nawet jeśli zatrudniono ich na identycznych stanowiskach i takich samych warunkach wynagrodzenia, starszy pracownik początkowo dość nieufnie odnosi się do kwestii umiejętności młodszego kolegi. Za to z wielką przyjemnością wykorzystuje go do podawania kawy, sprzątania czy układania dokumentów itd. Nie musisz się na to godzić. To, co nie należy do twojego zakresu obowiązków, nie stanowi dla ciebie żadnego przymusu. Od samego początku staraj się o nawiązanie partnerskich relacji ze współpracownikami.
4. Bądź ostrożny wobec nowych przyjaźni – często ci, którzy starają się zdobyć twoje zaufanie i sympatię, następnie wykorzystują je do własnych celów – proszą o zastępstwo w pracy, pomoc w nadrobieniu zaległości, czy zamianę dyżurów tak, by zyskać bardziej korzystną opcję (święta, sylwester itd.). Nie musisz zgadzać się na coś tylko po to, by utrzymać dobre relacje, jeśli ewidentnie wyjdziesz na tym gorzej.

Ćwicz, bo warto

Nie każdy potrafi zachować się asertywnie wobec przełożonych lub kolegów, co wynika z obaw o to, by nikomu nie podpaść. Jednak w ten sposób nie poradzisz sobie z budowaniem dobrego wizerunku siebie samego. Szacunek innych zdobywa się także dzięki umiejętności mówienia „nie”.

Istnieje kilka sposobów na to, by nauczyć się wykazywać postawą asertywną wobec innych:

1. Rzeczowa argumentacja – jeśli musisz odmówić wykonania kolejnej dodatkowej czynności z braku czasu, po prostu użyj odpowiedniej argumentacji, szczerze mówiąc, że priorytetem są dla ciebie własne obowiązki, na które musisz przeznaczyć cały czas pracy, bowiem są dość czasochłonne, a chcesz je dobrze wypełnić. Jeśli takie tłumaczenia nie poskutkują, powtarzaj je aż do momentu, gdy szef lub współpracownik odpuści.
2. Przyznaj się do błędu – to również bardzo ważne. Jeśli rzeczywiście zdarzy ci się coś przeoczyć czy po prostu popsuć, nie mów, ze to niechcący. Otwarcie przyznaj, ze dostrzegasz błąd i jak najszybciej postarasz się go naprawić. W ten sposób nie dasz przełożonemu szansy na to, by się na tobie wyżył. Każdy ma prawo do błędów – nie popełnia ich tylko ten, kto nie robi niczego.
3. Zachowaj spokój – nawet w sytuacjach nerwowych, gdy pojawia się poważny problem i ktoś próbuje wymóc na tobie decyzję inną niż ta, którą wyraziłeś na forum, zachowaj spokój. Nie unoś się, nie daj po sobie poznać, że jesteś zdenerwowany. Opanowanie i konsekwentne powtarzanie własnych argumentów, jeśli masz pewność co do ich słuszności, dadzą ci przewagę w każdej sytuacji.
4. Pytaj o powody – jeśli spotykasz się z negacją twojego zachowania, wyboru, czy próbą odwiedzenia ciebie od zadań, nad którymi pracujesz, pytaj dlaczego. Jeśli po prostu zgodzisz się na wszystko, co się tobie mówi, będziesz w przegranej pozycji. Pytaj co jest tak ważne, ze musisz przerwać swoją pracę i dlaczego ktoś podważa twoje decyzje itd. masz prawo usłyszeć wyjaśnienia.
5. Odroczenie – jeśli wobec jakiejś drażliwej kwestii nie możesz dojść do porozumienia z drugą osobą, lepiej zostawić problem otwarty i wrócić do niego później lub następnego dnia. Nie szukaj na siłę kompromisu, z którego nie będziesz zadowolony.

Możesz zyskać bardzo wiele

Asertywność w pracy to umiejętność, której można się nauczyć i która przynosi wiele korzyści. Jeśli nie czujesz się jeszcze zbyt pewnie, warto ćwiczyć, wyrażając swoje zdanie w różnych sytuacjach. Przede wszystkim zyskasz pewność siebie, poczucie opanowania i spokoju w miejscu pracy, a twoi koledzy zrozumieją, że trzeba się z tobą liczyć. Przekonasz się, że skuteczność twojej pracy wzrośnie i nikt już nie będzie starał się tobą manipulować.